Những điều bạn cần quan tâm và đặc biệt chú ý trong Tết thanh minh

Mặc dù không phải là cái tết lớn, nhưng lễ tiết Thanh Minh này lại gắn liền với đạo đức, với bổn phận con người Việt Nam, là ngày giỗ tổ chung để mọi người có dịp báo hiếu con cháu tưởng nhớ công lao của các vị tiên tổ. Hãy cùng loichuchaynhat.com đi tìm hiểu những điều có thể bạn chưa biết và những điều bạn cần đặc biệt quan tâm trong lễ Tết Thanh Minh 2017 nhé.

1. Nguốn gốc của Tiết Thanh Minh

Trong khoảng tháng 3 sẽ có một tiết gọi là tiết Thanh Minh một trong 24 tiết khí trong năm theo cách tính của lịch dương ( theo sách "Việt Nam phong tục" của Phan Kế Bính có ghi). Đây là lễ tiết hàng năm trong đời sống văn hóa truyền thống của người Á Đông có nguồn gốc từ Trung Quốc, sau ngày Lập xuân 45 ngày và sau ngày Đông chí 105 ngày với khoảng thời gian bắt đầu từ khoảng ngày 4 hay 5 tháng 4 khi kết thúc tiết xuân phân và kết thúc vào khoảng ngày 20 hay 21 tháng 4 dương lịch. Đối chiếu ngày tiết với ngày dương lịch thì ngày tiết được tính theo hệ mặt trời có chênh một ngày vì theo dương lịch cứ bốn năm thì sẽ có một ngày nhuận(tháng hai có 29 ngày, thay vì 28 ngày).

Tết Thanh Minh là một ngày trong tiết Thanh Minh tùy vào từng quốc gia lựa chọn. Trước và sau Thanh minh sẽ có mưa xuân xuất hiện nhiều nơi, nhờ đó sức sống của cây cũng mãnh liệt, vì thế từ xưa đến nay người ta có thói quen trồng cây vào mùa xuân. Nhiều người còn gọi tiết Thanh minh là tết trồng cây.

Lễ tảo mộ: Trong ngày Thanh minh, người dân các nước có nền văn hóa tương đồng và chịu ảnh hưởng của nền văn minh Trung Hoa đều có tục đi tảo mộ gia tiên và làm lễ cúng gia tiên sau cuộc tảo mộ.

Hội đạp thanh : Trước đây trong lễ hội này, nam nữ thanh niên cũng nhân dịp này để du xuân nên mới có tên gọi hội đạp thanh (tức giẫm lên cỏ). Ở Việt Nam ngày nay thì lễ hội này chỉ còn xuất hiện ở một vài nơi hẻo lánh mà thôi .

Lễ tiết Thanh Minh hằng năm

2. Cách sắm đồ lễ

Theo phong tục từ xa xưa thì lễ tảo mộ là dịp con cháu sum họp để thực hiện trách nhiệm, sự tận nghĩa, hiếu hạnh, thành kính với tổ tiên. Khi đến nghĩa trang hay khu vực có để mộ phần của gia đình mình thì gia chủ đặt lễ vào chỗ thờ chung và sau đó mới thắp đèn, nhang, vái ba vái vị Linh thần Thổ địa rồi khấn.

Các vật phẩm dâng hương có thể là lễ chay hoặc lễ mặn gồm: hương, đèn, chè, quả, rượu, nước trong, trầu cau và tiền vàng rượu thịt (chân giò, gà luộc hoặc một khoanh giò nạc độ vài lạng), hoa quả. Tuy nhiên ngày nay có những quan niệm khuyên nên cúng bằng lễ chay vì như vậy là không sát sinh để vong hồn tổ tiên dễ siêu thoát. Lễ chay gồm: Xôi chè, oản chuối, bánh trái, chai nước, gạo muối, bỏng, bơ, chén mật ong.

Lễ vật đặt trên bàn có thể chung nhưng nếu có nhiều bát hương thì bát nào cũng phải thắp hươngcả. Số hương trong từng bát cũng là những số lẻ (1 hoặc 3 nén). Sau khi hương cháy gần hết thì gia chủ lại thắp thêm một tuần hương nữa rồi xin phép tổ tiên được làm nghi lễ hóa vàng. Tiền vàng khi đã cháy thành tro thì lấy một chén rượu cúng rẩy xung quanh đám tro đó.

Trong khi hành lễ cúng gia thần, gia tiên đều có hai hình thức là vái và lễ. Nếu lễ thì hai bàn tay áp vào nhau và đều đặt ở ngang trước ngực còn vái thì các ngón tay đan vào nhau. Tuy nhiên vái hay lễ đều chỉ được thực hiện sau khi đèn nhang đã thắp và lễ vật đã đặt lên bàn thờ. Người làm lễ sau khi châm hương, kính cẩn dùng hai tay dâng các nén hương ở vị trí ngang chán, vái ba vái rồi mới cắm hương vào bát hương.

Khi tảo mộ, nếu là mộ xây thì xin phép được bao sái mộ chí, tu sửa phần bị hư hỏng. Với mộ đất thì xin phép rẫy cỏ, đắp đất tôn cao…với tâm nguyện để khu mộ tổ tiên thịnh vượng. Lưu ý: sơn, giấy, hoa ở mộ thường chọn màu đỏ để khu mộ vượng khí, đẹp và có tài lộc. Ngoài mộ phần thân quyến, nênthắp hươngcả những ngôi mộ vô chủ, hoặc gần đó.
Đây là dịp để con cháu thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên vậy nên nếu được chỉ gia đình, họ tộc tự đi tảo mộ, tự khấn vái là được, không nên mời thầy pháp, thầy chùa theo cúng lễ sinh tốn kém.

Chuẩn bị đồ cúng trong lễ Thanh Minh

Những điều kiêng kị bắt buộc phải biết khi đi tảo mộ

– Không nên đi cúng tế ở nơi hẻo lánh, tốt nhất nên đi những con đường mà mọi người hay đi để tránh gặp nguy hiểm. Hơn nữa, theo quan niệm phong thủy, đi đến những nơi như vậy sẽ dễ nhiễm tà khí, nếu như thật sự cần đi thì nên đi cùng nhiều người.

– Khi đi cúng tế và tảo mộ cần phải chân thành, trên đường đi nếu có mộ, dù đi hay đứng lại đều cần phải lễ độ cung kính. Trong quá trình tảo mộ không nên làm lộn xộn quá nhiều các mảnh đất vụn đá vụn để tránh ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.

– Mộ phần của tổ tiên cần phải được quét dọn cỏ dại, thêm đất mới và hoa tươi, đừng quên quét dọn cả phía sau mộ. Khi làm mới lại diện mạo của mộ phần, trong lòng nhất thiết phải thật cung kính.

– Khi tảo mộ, không nên dẫm đạp lên mộ của nhà khác hoặc đá vào đồ cúng trên mộ của người khác, nếu không sẽ đem lại điều không may cho bản thân. Đặc biệt là những trẻ vị thành niên lại cần phải chú ý.

– Nếu như con gái đi tảo mộ, tốt nhất là tránh trong thời kỳ hành kinh. Phụ nữ có thai cũng không nên đi tảo mộ.

– Những bạn có khí trường yếu, tốt nhất là về nhà bước qua chậu lửa hoặc rắc nước lá bưởi để xóa bỏ năng lượng xấu. Trong cuộc sống thường ngày chúng ta rất hay thấy có người đi tảo mộ về bị sốt hoặc cảm thấy không khỏe, cũng có thể dùng cách này để tránh.

– Bởi vì tảo mộ cũng thường là khoảng thời gian người thân tụ tập lại với nhau, lúc này cần chú ý không được chụp ảnh tập thể ở xung quanh mộ.

– Khi tảo mộ, cần chú ý sửa sang bốn phía của ngôi mộ. Thứ nhất là để tỏ lòng kính trọng với những người đã khuất, thứ hai là để xem xét tình hình của mộ. Nếu như xung quanh mộ có nước (nước có thể vào bên trong hoặc vũng nước rất sát mộ) sẽ có ảnh hưởng không tốt cho vận thế của của người đời sau.

– Tiết Thanh Minh có một số cấm kỵ phong thủy thường gặp cần phải đặc biệt tuân thủ. Tiết Thanh Minh không nên mua giày (vì trong tiếng Trung giày và từ tà (tà khí) đọc giống nhau). Thêm vào đó, những ngày này âm khí rất nặng, do vậy không nên đi đêm, nếu như có việc cần đi phải đem theo một số vật tránh tà.

– Bạn không nên chụp ảnh tập thể ở xung quanh mộ dù đây là khoảng thời gian nhiều người thân đang bên cạnh nhau.

– Cấm kị việc nói bậy hoặc đùa cợt trong khi làm lễ tảo mộ,

3. Văn khấn thanh minh

Văn khấn lễ âm phần Long Mạch, Sơn thần thổ phủ nơi mộ

– Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)

– Ngài Kim niên Đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào phán quan.

– Ngài bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương.

– Ngài bản xứ thần linh Thổ địa tôn thần.

– Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ long mạch Tôn thần, Tiền Chu tước, Hậu Huyền vũ, Tả Thanh long, Hữu Bạch hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản ở trong xứ này.

Chúng con (Họ tên vợ, chồng)………………………………………

Địa chỉ…………………………………………………………

Sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Tôn thần, kính viếng vong linh là:

(Tên của Ông, bà, cha mẹ v.v…):……………………….Tuổi………

Tạ thế ngày……………… tháng…………. năm………………….

Phần mộ ký táng tại……………………………………………………..

Nay nhân ngày………………(Ví dụ: Cuối năm, hoặc Thanh minh, hoặc thăm mộ) con xin cúi lạy Thần linh đất này, Thành hoàng bản thổ nơi đây, đất lành chim đậu, đức dày thanh cao, giữ lành công lao, có kết có phát nhờ vào thần quan, tôn thần long mạch cao sang, nhị thập tứ hướng nhị thập tứ sơn quanh vùng.

Chọn đây an táng mộ phần, thỏa yên muôn thủa, hồng ân đời đời, gia ân mãi mãi không thôi, chúng con xin có vài lời cầu xin: Bái tạ thủ mộ thần quan, cho chân linh dưỡng cho hài cốt nguyên vẹn toàn, phù hộ con cháu trần gian, an khang mạnh khỏe ăn làm gặp may. Âm dương cách trở, bát nước nén hương, biểu tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Phục duy cẩn cáo!

(Khấn 3 lần rồi đốt vàng tiền)

Văn khấn lễ vong linh ngoài mộ

Nếu viết văn khấn ra giấy thì đọc, xong hoá ngay cùng tiền vàng. Trong khi đợi tuần nhang thổ địa thì mọi người trong gia đình đi viếng thăm các ngôi mộ của gia đình mình, thắp lên mộ mấy nén. Đứng trước ngôi mộ và khấn:

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

– Con Kính lạy Hương linh………………(Hiển khảo, Hiển tỷ hoặc Tổ Khảo………….

Hôm nay là ngày. . ………….

Nhân tiết:………………………….

Tín chủ (chúng) con ……………………………

Ngụ tại:…………………….

Chúng con và tòan thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của………….. chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh……. . .. …….. . …. . . .lai lâm hiến hưởng. Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, cho được dầy bền, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm Thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Con cháu chúng con xin vì chân linh . . ……..Phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về Tiên Tổ.

Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành mang đến, điều dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.

Văn khấn cúng lễ Thanh Minh

Văn khấn tiết Thanh Minh tại gia bao gồm hai bài, văn khấn gia tiên và văn khấn âm phần long mạch.

Văn khấn âm phần long mạch

– Nam mô A Di Đà Phật (3 lần), vái về hướng có phần mộ (3 lần)

– Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy hoàng thiên hậu thổ, chư vị tôn thần.

– Con kính lạy các ngài thần linh bản xứ cai quản trong khu vực…. (nơi có mộ phần)

Hôm nay là ngày: (ngày âm lịch).

Tín chủ chúng con là:….

Ngụ tại: ….

Nhân tiết Thanh Minh, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị tôn thần lai lâm chiếu giám.

Gia đình chúng con có ngôi mộ của: (cha, ông hay cụ tam đại, tứ đại theo vai của người dưới mộ so với tín chủ), táng tại…, nay vì đường xá xa xôi, chưa có điều kiện thăm viếng.

Vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng thần linh, thổ công, thổ phủ, long mạch, tiền chu tước, hậu huyền vũ, tả thanh long, hữu bạch hổ và chư vị tôn thần cai quản trong khu vực này

Chúng con kính mời các vị chư thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát. Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.

Văn khấn gia tiên

Hôm nay là ngày ... tháng ... năm ... Nay con giữ việc phụng thờ tên là ..., tuổi…, sinh tại xã ..., huyện...., tỉnh.... cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.

Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm.

Kính dâng lễ bạc: trầu rượu, trà nước, vàng hương, hoa quả cùng phẩm vật lòng thành nhân dịp tiết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.

Hướng về phía phần mộ vái 3 lần.

Lưu ý khi cúng Thanh Minh ở nhà là nên bày biện lễ vật và cúng ở trước cửa, ban công và hướng về phía có phần mộ khấn vái.

Tổng hợp bởi: Loichuchaynhat.com