Hướng dẫn cách thực hiện nghi lễ cúng thôi nôi cho bé

Khi đứa trẻ được đúng 12 tháng, người ta tổ chức lễ thôi nôi, còn gọi là đám thôi nôi. Lễ thôi nôi của trẻ thường cúng theo ngày âm lịch, tùy theo từng vùng miền mà có những cách cúng thôi nôi khác nhau, nhưng tựu trung lại các bước cúng thôi nôi cho trẻ như dưới đây.

1. Cách sắm lễ

Chuẩn bị lễ vật theo phong tục thì đồ cúng thôi nôi đầy đủ, nghi lễ cúng chỉn chu sẽ mang phước lành đến cho đứa trẻ. Về cơ bản, khi cúng thôi nôi cho trẻ, ngoài những mâm cúng trong nhà (ngoài mâm cúng thôi nôi, còn lại trong nhà có bao nhiêu bàn thờ thì đặt bấy nhiêu mâm) cũng sẽ có một mâm cúng ngoài sân.

Mâm cúng ngoài sân

Lễ thôi nôi, ngoài lễ vật chè – xôi, vịt luộc cúng Bà Mụ – Đức ông như trong lễ đầy tháng, còn có heo quay cúng đất đai thổ địa, thổ công, thổ chủ. Đi cùng với một con lợn quay còn có thêm các lễ vật được tính theo số lẻ, chẳng hạn: 5 bát cháo nhỏ, 1 tô cháo lớn, 1 dĩa thịt luộc hoặc lòng lợn, 1 dĩa rau sống, 1 dĩa trái cây, 1 ly rượu trắng, 1 tách trà. Cùng với đó còn phải kể thêm các dụng cụ khác như nhang, đèn và một con dao cắm trên mình con lợn quay.

Tất cả những lễ vật này dùng để cúng đất đai diên địa, thổ công thổ chủ nên nhất thiết phải được đặt ở ngoài sân, nơi ra vào của người trong gia đình và luôn quay đầu mâm cúng hướng ra ngoài.

Mâm cúng trong nhà

Theo nghi lễ truyền thống, mâm cúng trong nhà dùng để cúng 3 vị: Thành Hoàng bổn cảnh; Cửu Huyền thất tổ và ông bà. Như vậy, theo tục thờ cúng của người Việt, tương ứng bao nhiêu bàn thờ trong nhà sẽ có bấy nhiêu mâm cúng được bày biện. Các vật phẩm trong mâm cúng có thể được dùng theo tập quán của mỗi vùng miền khác nhau. Trên bộ ván hoặc bộ vạt sẽ có 12 chén chè, xôi để dùng mời 12 bà Mụ; 1 con gà hoặc vịt luộc với 3 chén cháo nhỏ cùng 1 tô cháo lớn dùng để mời Đức Ông.

+ Cúng ở các bàn thờ Phật, tổ tiên, ông Địa ông Thần Tài và ông Táo: Nghi thức này thực hiện giống nghi thức trên với lời khấn tương tự, chỉ thay đổi danh xưng các vị cần khấn cầu cho phải phép.

+ Cúng 12 bà Mụvà Đức ông (văn cúng đơn giản nhất).

Sắm lễ cúng thôi nôi cho con

2. Bài cúng thôi nôi

Bài cúng thôi nôi

Sau khi chuẩn bị đầy đủ các lễ vật, người lớn trong nhà sẽ thực hiện cách cúng thôi nôi cho trẻ như sau:

Nam mô a di Đà Phật!

- Con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa.

- Con kính lạy Đệ nhị Thiên đế đại tiên chúa.

- Con kính lạy Đệ tam Tiên Mụ đại tiên chúa.

- Con kính lạy Thập nhị bộ Tiên Nương.

- Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương.

Hôm nay là ngày…..tháng….. năm…...

Vợ chồngcon là ....................... sinh được con (trai, gái) đặt tên là ..............

Chúng con ngụ tại:............................................ .......

Nay nhân ngày đầy năm chúng con thành tâm sắm lễ vật dâng bầy lên trước án, trước bàn tọa chư vị Tôn thân kính cẩn tâu trình:

Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các Đấng thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu tên là……sinh ngày…… được mẹ tròn con vuông.

Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì, che chở cho cháu được ăn mau chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô tai, vô ương vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đẹp, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, được hưởng vinh hoa phú quí. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.

Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.( Lưu ý khi đã khấn cúng thôi nôi xong thì bố hoặc mẹ chắp tay bé lại vái trước án 3 vái sau 3 tuần nhang thì lễ tạ).

Bài cúng bà Mụ và Đức ông

Lời khấn cầu 12 Mụ bà và 3 Đức ông cơ bản giống như lời khấn trong ngày đầy tháng.Bày lễ cúng Mụ mang tính chất thành kính, văn hoá và nghệ thuật, thường bàn lễ cúng Mụ được bày (trình bày) một cách hài hoà, cân đối.

- Tất cả lễ vật dâng bà Mụ chúa để ở chính giữa phía trên của hương án

- Lễ vật dâng 12 bà Mụ chia thành 12 phần giống nhau

- Mâm lễ mặn cùng hương, hoa nước để trên cùng

- Mâm tôm, cua, ốc để phía dưới

Sau khi bày lễ xong, bố hoặc mẹ cháu bé thắp 3 nén hương, rồi bế cháu bé ra trước án khấn:

Thỉnh mụ

Nam mô đức Phật di đà (3 lần)

Thỉnh mời chúa mụ mà ra đáo đàn

Mười hai bà mụ khôn ngoan

Hội đồng báo ứng ngồi bàn thơ sinh

Tai nghe đắc sở thiên đình

Ngũ phủ, huyện xã nghe kinh người đề

Hỏi rằng xem thiếp xem thê

Đương nương đương cảnh trở về nương thông

Thổ công thời niệm gia mô

Bà thời niệm tháng, bà dồn niệm thai

Trời sinh ra gái ra trai

Trao cho bà mụ mười hai trường tài

Mụ DẦN nặn chân nặn tay

Mụ MÃO vẽ mặt, vẽ mày, con ngươi

Mụ THÌN dạy nói, dạy cười

Mụ TỴ dạy đi, dạy đứng, dạy ngồi

Mụ NGỌ dạy con ở đời thông minh

Mụ MÙI dạy con đức độ hiền lành

Mụ THÂN dạy phải hiếu trung ở đời

Mụ DẬU dạy đủ mọi nhời

Mụ TUẤT lại dạy con thời phải nghe

Mụ HỢI dạy con mọi bề

Mụ TÝ cận kề khuyên bảo sớm hôm

Mụ SỬU dạy con ăn ở có nhân

Thì con mới được đích thân nên người

Nam mô a di đà Phật

Phía trên chay mặn thượng tòa

Phía dưới cua, ốc, tôm cá bày ra hai hàng

Vàng hồ, Yếm áo mười ba (cả võng mụ)

Trên dưới hưởng tài, quần áo nấu đi

Bà nào thích thú kiểu gì

Ăn rồi lại chuyện kinh kỳ núi non

Bao nhiêu cái ngủ cái ngon

Thời bà mang lại ba tròn bảy vuông

Bao nhiêu cái đẹn cái sài

Xin bà mang đổ ra ngoài biển Đông

Khôn ngoan tâm tính ở lòng

Xin bà ở lại tháng cùng mười hai

Nam mô a di đà Phật (vái 3 vái)

Bài cúng ngoài sân (Người lớn trong nhà thắp nhang, bái lạy và đọc lời khấn)

“Hôm nay, ngày (mùng)… tháng… (âm lịch), gia đình cháu (nêu họ tên)… bày làm mâm lễ vật, trước cung thỉnh đất đai diên địa, thổ công thổ chủ trước về chứng minh nhận lễ mừng cho cháu (… ) tròn một năm tuổi, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên… ) khỏe mạnh, chóng lớn, ngoan hiền, phù trợ cho gia đình luôn ấm no, hạnh phúc… ”.

3. Nghi thức chọn nghề cho trẻ

Sau khi thực hiện các nghi thức cúng xong thì người nhà sẽ bày ra mâm ra với những vật dụng như kéo, lược, gương, bút, sổ tay… để đứa trẻ bốc.
Nếu thôi nôi bé bốc gì thì dự đoán tương lai bé sẽ theo nghề đó như quan niệm của dân gian. Ví dụ: bé bốc được chiếc kéo thì có thể làm thợ may hay thợ hớt tóc chuyên nghiệp….
Sau khi trẻ lựa chọn cho mình nghề nghiệp trong tương lai thì ông bà, họ hàng hai bên nội ngoại và khách mời người đến chúc phúc, tặng quà và lì xì cho bé để chúc bé hay ăn chóng lớn và khỏe mạnh.

Nghi thức chọn nghề cho trẻ

4. Nghi lễ mừng tuổi

Tùy theo điều kiện của mỗi gia đình mà nghi thức này được thực hiện hay không? Tuy nhiên, điều quan trọng nhất của nghi thức này đó chính là mở đầu cho mọi điều tốt đẹp mà sau này bé sẽ được thụ hưởng. Vì thế, vấn đề vật chất không nên đặt nặng.
Sau tất cả những nghi thức này, gia đình và khách mời có thể cùng vào bàn và tiệc tùng mừng cho dấu mốc quan trọng của cháu bé.
Thôi nôi là một nghi lễ rất ý nghĩa, mang nét đẹp của tín ngưỡng văn hóa dân gian cần được nhìn nhận và gìn giữ dưới những góc độ nhân bản. Những biến dạng méo mó của nghi lễ này theo các giá trị vật chất sẽ làm mai một dần nét đẹp đáng trân quý này. Do đó, hơn ai hết, chính các bậc sinh thành phải là những người trước hết có được sự nhìn nhận đúng đắn ý nghĩa ngày thôi nôi của con mình.

Tổng hợp bởi: Loichuchaynhat.com